Page 103 - Information Technology Grade 11
P. 103
មរៀនទី១ | អីុនធឺណិត
្រ
ិ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃៃ
វិាគ ពី បភព ដើម នៃ ព័ត៌មាន នៅ កន្លៃង ដៃល ពួកគៃ ស្វៃងរក វ ដើមបី ោះ ទ ប៉ុន្តៃ ជា ារ បកសយ ពឹត្តារ ទាំងនះ ។ ទោះបី ជានៅ ក្នុង
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ស្វៃងយល់ ថា វ មាន លកណៈ គួរ ឱយ ទុកចិត្ត និង តឹមតូវ ។ វិទៃយុ ឬ ទូរទសសន៍ ក៏ បាន ផ្ដល់ ព័ត៌មាន ពី មោគមន៍ វិទយា តមរយៈ បព័ន្ធ
ៃ
ៃ
្ខរ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
អីុនធឺណិត មាន ព័ត៌មាន ដល ផ្ដល់ បៃយោជន៍ តឹមតូវ យ៉ង ផសព្វផសាយ ទូរទសសន៍ ឬ កម្មវិធី វិទយុ ោះ ដរ ។
ៃ
ៃ
ៃ
្ធ
ៃ
ើ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ចៃើន សន្ធឹក សនាប់ ដល បញ្ចូល ដោយ អ្នក បើ ឬ កុមហ៊ុន ដល មាន អ្នក ប អីុនធឺណិត តូវតៃ ពិចារណា ពី បភព នៃ ព័ត៌មាន ដល
ៃ
ៃ
បំណង ចង់ ចករំលក ព័ត៌មាន ជាមួយ អ្នក ដ៏ ទៃ ដល ចាប់ ារម្មណ៍ ។ ពួកគៃ ស្វងរក នៅ លើ អីុនធឺណិត ដោយ បុងបយ័ត្ន ហើយ តូវ ដឹង ថា
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
អីុនធឺណិត ក៏ មាន ទសសនៈ ឬ គំនិត ជា ចើន ដល បាន ដក់ បងាញ អ្នក ណា ជា បាស ផសព្វផៃសាយ និង អ្វី ជា វត្ថុបំណង នៃ បុគ្គល ឬ សា្ថប័ន
ៃ
ៃ
ៃ
្ហ
ៃ
ព័ត៌មាន ពិត នៅ ទីោះ ផង ដៃរ ។ ដល បៃាស ផសព្វផសាយ ព័ត៌មាន ោះ ។ គោលបំណង គឺ តូវ យល់
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ំ
ិ
ឧទាហរណ៍ ព័ត៌មាន អំពី សាសនា គឺ ជា ករណី មួយ ក្នុង បើសិនជា ព័ត៌មាន ជា សំណ នៃ ពឹត្តារ ឬ ជា ារ សម្ដង ពី គំនិត របស់
ណ
ៃ
ៃៃ
ចំណោម ករណី ទាំងនះ ។ សាសនា នីមួយ ៗ មាន ជំនឿ ផ្ទៃល់ ខ្លួន អ្នក ណា មាក់ ឬ ជា ារ បកសយ ពី ពឹត្តារ ។
ៃ
ៃ
ៃ
្ន
ិ
ដៃល ផសព្វផសាយ ដោយ សាសនិក ដល មាន ជំនឿ លើ សាសនាោះ បភព ខ្លះ មាន ព័ត៌មាន ដល បាន បញ្ចូលដោយ បុគ្គល និង មិន
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
និង ពិចារណា ដោយ សាសនិក ថា ជា ារ ពិត ។ ពួកគៃ គិត ថា ព័ត៌មាន បាន បញ្ជក់ ដោយ អ្នក ណា មាក់ ផសង ទៀត ោះ ទៃ ។ ដោយឡក
ៃ
ៃ
្ន
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃៃ
ៃ
ដល ផ្ដល់ ដោយ សាសនា ផសង ជា ព័ត៌មាន មិន ពិត ដល ក្នុង ករណី ដូចជា គមង Wikipedia ដៃល ាច ឱយ មនុសស ផសង ៗ ធ្វើារ លើ
ៃ
ៃ
ជាចៃើន ពួកគៃ និយយ ជំទាស់ នឹង អ្វី ដៃល ពួកគៃ មាន ជំនឿ ។ ដូច្នះ ផ្នក ណា មួយ នៃ ព័ត៌មាន និង មាន អ្នក កសមៃួល ពិចារណា ាព
ៃ
ជំនឿ សាសនា មាន រៀង ៗ ខ្លួន និង ទោះបី វ តូវ បាន ចក រំលក ថា ជា ដល គួរ ឱយ ទុកចិត្ត បាន នៃ ព័ត៌មាន ធ្វើ ឱយ បកដ ថា ព័ត៌មាន មាន
ៃ
ៃៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ទសៃសនៈ ពិត ក៏ ដោយ ពួកគៃ តូវតៃ ពិចារណា ថា ជា ជំនឿ ឬ គំនិត របស់ សុវត្ថិាព ។ ។
ៃ
ៃ
អ្នក សរសរ ។
ករណី ផសង ៗ ទៀត នៃ ទសសនៈ ឬ គំនិត គឺ ជា ារ ចកចាយ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ិ
ទសសនៈ នយោបាយ ឬ ារ វិាគ បវត្តិសាស ្តៃ ឬ ពឹត្តារណ៍ តម
ៃ
ៃ
ៃ
ទសសនៈ ណា មួយ ។ បវត្តិ សាស្ត ាច មាន ារ យល់ឃើញ ខុស ៗ
ៃ
ៃ
គ្នៃ ាស័យ លើ អ្នកណា ជា អ្នក សរសរ ។ សងម មិន ដល តូវ បាន
ៃ
ៃ
្គៃៃ
ពិពណ៌នា តម មធៃយាបាយ ដូចគ្នៃ ដោយ អ្នក ឈ្នះ ឬដោយ អ្នកចាញ់
ោះ ទៃ ។
ៃ
វ ក៏ ាច មាន ព័ត៌មាន បច្ចកទស មួយ ចំនួន ដល មាន ារ
ៃ
ៃ
យល់ឃើញ ៅ តម ទសសនៈ ផ្ទល់ខ្លួន ឬ ក្នុង តំបន់ ។ ឧទាហរណ៍
ៃ
ៃ
ៃ
កៃុម វជ្ជបណ្ឌិត នៅ បទៃស អឺរ៉ុប ផ្អកលើ បទ ពិសោធន៍ របស់ ពួកគៃ
ៃ
ៃ
នៅ អឺរ៉ុប បៃហល ផសព្វផៃសាយ ព័ត៌មាន មួយ ចំនួន អំពី ារ ពយាបាល
ៃ
ៃ
ៃ
ដៃល ាច ធ្វើ បាន សមប់ អ្នក ជំងឺ ដោយ ផ្អកលើ ាារ ឬ រោគសញ្ញៃ
ៃ
ៃៃ
របស់ អ្នក ជំងឺ ោះ ។ ព័ត៌មាន នះ បហល ាច តឹម តូវ ចំពោះ តៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
បៃទស អឺរ៉ុប ប៉ុន្តៃ វជ្ជបណ្ឌិត នៅ ាសុី ដល ាន ព័ត៌មាន នះ បហល
ជា ធ្វើ រោគវិនិច្ឆ័យ ខុស ពី ារ ពយាបាល នៅ អឺរ៉ុប ដោយ សារ ាារ នៃ ជំងឺ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ើ
ដូចគ្នៃ បហល ជា រោគ សញ្ញៃ នៃ ជំងឺ ខុសគ្នៃ ។ នៅ ចុង បញ្ចប់ អ្នក ប តូវតៃ ធ្វើ ារ វិនិច្ឆ័យដោយ ខ្លួន ឯង តើ
ៃ
ៃ
ៃ
“ យើង ទាំងអស់ គ្នេ ជឿជាក់ ថា ការ យល់ ដឹង របស់ យើង អំពី ពួកគៃ ជឿ ទុកចិត្ត ព័ត៌មាន ដល បាន ាន កមិតណា ។ ជា ទូៅ នៅ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ពល ស្វងរក ព័ត៌មាន សំខាន់ៗ ពួកគៃ គួរតៃ ស្វងរក ពី បភព ពីរ ឬ
ពិភព លោក គឺ ជា ការ យល់ដឹង ដ៏ តឹមតូវ មួយ ។ ” បី ផសង គ្នៃ សមប់ ព័ត៌មាន ដូចគ្ន ដើមបី បកដ ថា បភព នៃ ព័ត៌មាន
េ
ៃៃ
ៃ
ៃ
ៃៃ
ៃ
ៃ
ៃ
េ
ៃ
ៃៃ
ៃ
ដំបូង ដល ពួកគៃ បាន រក ឃើញ មិន មន គន់តៃ ជា ទសសនៈ ដល មិន
ៃ
ៃ
ព័ត៌មាន ដល យើង បាន បៃាស ផសព្វផៃសាយ ឆ្លុះ បញ្ចំង ពី គំនិត មាន ារ ឯកាព ពី អ្នក ផសង ោះ ទៃ ។
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
របស់ យើង ហើយ គំនិត នះ មិនមន តងតៃ ផ្អកលើ ពឹត្តិារ ជាក់ស្ដង
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
ៃ
101
